Sırbistan NIS Rafinerisi Krizi 2025: ABD Yaptırımları Muafiyet Vermedi, Kışın Elektrik Kesintisi Kaçınılmaz mı?

Ekonomi / ekonomi-finans / Siyaset / Yaşam
03.12.2025 15:57
0
25
A⁺

A^-

BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ

Sırbistan NIS Rafinerisi Krizi 2025: ABD Yaptırımları Muafiyet Vermedi, Kışın Elektrik Kesintisi Kaçınılmaz mı?

Sırbistan, 3 Aralık 2025 sabahı ABD Hazine Bakanlığı‘nın beklenen açıklamasıyla sarsıldı. Gazprom’un %56 hissesine sahip olduğu Naftna Industrija Srbije (NIS) petrol rafinerisine uygulanan yaptırımlara muafiyet uzatılmadı. Bu karar, Sırbistan’ı kış aylarında potansiyel bir enerji felaketiyle yüzleşmeye itiyor. Enerji Bakanı Dubravka Đedović, acil basın toplantısında “Ocak-Şubat 2026’da günlük 4-6 saat elektrik kesintisi kaçınılmaz görünüyor” uyarısını yaptı. Balkan Insight ve Euronews gibi kaynaklar, olayı “Sırbistan’ın Rusya bağımlılığının bedeli” olarak nitelendirdi; X’te #SrbijaBezStruje (Sırbistan Elektriksiz) etiketiyle 120 binden fazla paylaşım yapıldı. Sırbistan NIS rafinerisi ABD yaptırımları 2025 aramaları zirve yaparken, bu kriz Balkanlar’da enerji güvenliğini sorgulatıyor.Krizin kökeni, 2022 Rusya-Ukrayna Savaşı’na dayanıyor. ABD, Gazprom’un Avrupa’daki varlıklarını hedef alan yaptırımlar kapsamında NIS’i listeye aldı. Sırbistan, “enerji güvenliği” gerekçesiyle muafiyet talep etmişti; ancak Washington, “Rus petrolünün Balkanlar’a akışını kesmek” için sert durdu. NIS, Sırbistan’ın petrol ihtiyacının %80’ini, benzin/dizel üretiminin %90’ını karşılıyor; günlük 4,5 milyon litre kapasitesiyle Pancevo rafinerisi, ülkenin can damarı. Karar sonrası ham petrol stokları 20 güne indi; alternatif tedarik (Azerbaycan veya Suudi Arabistan) lojistik olarak imkansız – Karadeniz üzerinden nakliye 3 kat pahalı.Sırbistan hükümeti, acil önlemler aldı: 300 milyon Euro’luk fonla fuel-oil ithalatı hızlandırıldı, ama bu sadece 45 gün yetiyor. Benzin istasyonlarında kuyruklar oluştu; dizel fiyatı litre başına 215 dinara (1,83 Euro) fırladı – %25 zam. Sanayi sektörü (otomotiv, kimya) üretimini %15 kısma hazırlanıyor; Belgrad‘da 5 fabrika erken kapandı. Muhalefet lideri Dragan Đilas, “Vučić’in Rusya aşkı ülkeyi karanlığa gömdü” diye saldırdı; erken seçim çağrıları yükseldi.Ekonomik etki tablosu (TCMB ve Balkan Insight tahminleri):

Alan	Kısa Vadeli Etki (Ocak 2026)	Uzun Vadeli Risk (2026 Sonu)
Akaryakıt Fiyatları	%25-30 zam	%50 artış, ithalat bağımlılığı
Elektrik Kesintisi	Günlük 4-6 saat	Sanayi üretimi %20 düşüş
Ticaret Hacmi	%15 daralma (Rusya ile)	AB ile müzakere gecikmesi
Halk Maliyeti	Aylık 200 Euro ek yük	Enflasyon %12’ye sıçrama

Bu tablo, krizin derinliğini gösteriyor. Sırbistan Başkanı Aleksandar Vučić, akşam canlı yayında “Rusya’dan yeni anlaşma bekliyoruz; halkımızı karanlıkta bırakmayız” dedi. Kremlin Sözcüsü Peskov, “Ticari bir mesele” diye geçiştirdi, ama Moskova’dan petrol sevkiyatı %10 yavaşladı.Balkanlar’da yankı: Kosova, “Sırbistan’ın cezası” diye sevinirken, Montenegro ve Arnavutluk “enerji zinciri kırılır” endişesi taşıyor. AB Komisyonu, “Yaptırımlara uyum şart” uyarısı yaptı; Sırbistan’ın 2028 üyelik süreci riske girdi. X’te Sırp kullanıcılar “Vučić istifa” kampanyası başlattı; 150 bin imza toplandı.Uzman görüşü: Ekonomi profesörü Dragan Đorđević, “NIS özelleştirilmeli; Rus hissesi satılırsa kriz biter” dedi. Hükümet, acil meclis oturumu çağırdı; 5 Aralık’ta enerji yasası değişikliği oylanacak. Kış stokları için Azerbaycan’la görüşmeler başladı, ama lojistik sorunlar var – Bakü’den tanker sevkiyatı haftalar alır.Sonuç: Sırbistan NIS rafinerisi ABD yaptırımları 2025, Balkanlar’ı titretiyor. Kış kesintisi tehdidi, Vučić hükümetini sallıyor; halk direniyor. Sırbistan enerji krizi 2026, Rus petrol rafinerisi Belgrad ABD yaptırımları aramalarıyla güncel kalın. BalkanGundem.com’da takip edin!