Moldova Seçimlerinde Rus Etkisi Artıyor: Ilan Shor’un Müdahalesi ve AB Entegrasyonu Tehdit Altında

Moldova, 28 Eylül 2025 parlamento seçimleri öncesinde Rus yanlısı oligark Ilan Shor‘un yoğun müdahalesiyle karşı karşıya kalıyor. Chișinău’da günlük baskınlar düzenleyen yetkililer, Rus medyasının (örneğin Imedi TV) girişini engelledi ve Shor’un bağlantılı olduğu Evrazia örgütüyle ilişkili 146 Facebook sayfasını tespit etti. Bu sayfalar, pro-Shor reklamları yayarak AB entegrasyonunu baltalamaya çalışıyor. BBC’nin gizli soruşturması, Shor’un Moskova’dan yönettiği bir ağı ortaya çıkardı: Telegram üzerinden işe alınan ajanlar, TikTok ve Facebook’ta sahte haberler yayarak Başkan Maia Sandu’yu karalıyor. Ödemeler, Rus devlet bankası Promsvyazbank üzerinden yapılıyor – savunma bakanlığının resmi bankası. Shor, 2014’te 1 milyar dolar banka soygunuyla suçlanan ve 15 yıl hapis cezası alan bir kaçak; ABD tarafından “Kremlin’in malign etkisi” için yaptırımlara tabi.

Bu kampanya, Moldova24 TV gibi Shor destekli ağlarla entegre; Pravda Moldova ise pro-Kremlin içerikleri Romence’ye çevirerek AI zehirleme taktikleri kullanıyor.

Rus Etkisinin Detayları ve Seçim ManipülasyonuRecorded Future’un raporu, Shor’un Evrazia’sının 461 sayfa yönettiğini gösteriyor; reklamlar Filipinler, Vietnam ve BAE’den yönetiliyor, USD veya Polonya zlotisiyle ödeniyor.

Seçim öncesi, Shor’un Telegram videosu oy satın almayı teklif etti: 500 lei (28 USD) karşılığı anti-Batı oyları. Moldova polisi, 18 Eylül’de baskınlarda nakit, laptop ve banka belgeleri ele geçirdi; şüpheliler Telegram’dan Rus “küratörler“den talimat alıyordu.

Victory bloğu, Shor’un liderliğinde kayıt dışı kaldı; CEC, Shor Partisi bağlantıları nedeniyle reddetti.

Alternatif Patriotic bloğu, pro-Rus platformuyla destekleniyor.

Moldova’nın stratejik konumu – Ukrayna ve Romanya arasında – Kremlin için kritik. Sandu’nun PAS partisi anketlerde önde, ama diaspora oyları hedefte: Shor, yurtdışı sandıklarda “sürprizler” vaat etti.

2024 başkanlık seçiminde Shor, Rus bankalarıyla 15 milyon dolar rüşvet dağıttı; benzer taktikler tekrarlanıyor.

Gagauzia Valisi Evgenia Gutsul, Shor’un müttefiki olarak 7 yıl hapis aldı; Kanada ve Polonya yaptırımları uyguladı.

Moldova polisi, 74 kişiyi Rus destekli “kitlesel isyan” planından tutukladı; Sırbistan’da FSB eğitimi alan gençler dahil.

AB ve Moldova İçin EtkilerBu müdahale, Moldova’nın 2030 EU hedefini tehdit ediyor. Sandu, “tarihin en kritik seçimi” dedi; yenilgi, Rusya’nın Transdinyester üzerinden istikrarsızlaştırmasını hızlandırır.

AB entegrasyonu, ekonomik büyüme ve demokrasi için anahtar; Shor’un ağı, AI ile sahte anketler ve yorum botları yayıyor.

TikTok, seçim öncesi önlemler aldı; 1.000 kanal kapattı.

Moldova, 30 yıllık Rus müdahalesine alışkın; eski Dışişleri Bakanı Nicu Popescu, “tekrar aynı hikaye” dedi.

Ekonomik olarak, Shor’un ruble stablecoin A7A5’i Türkiye, BAE ve Lübnan üzerinden para aklıyor; €100 milyon+ Kremlin bütçesiyle.

Protestolar, yangınlar ve siber saldırılar planlanıyor; Sırbistan’da FSB eğitimi alan ajanlar.

AB, yaptırımları artırdı; Shor ve Evrazia “demokrasiyi destabilize” için hedefte.

Zelenskyy, BM’de Moldova’ya destek çağrısı yaptı; “Avrupa, Moldova’yı desteklemeli, yoksa bedel yüksek olur.”

Seçim Sonrası Senaryolarİyimser senaryo: PAS çoğunluğu korur, AB entegrasyonu hızlanır. Kötümser: Pro-Rus blok güçlenir, Transdinyester krizi patlar. Moldova polisi, 74 tutuklamayla “hibrit savaşı” önledi; ama diaspora oyları (1 milyon) belirleyici.

Shor’un ağı, 2024 referandumunda AB üyeliğini kıl payı engellemişti; şimdi parlamento hedefte.

Moldova Halkı ve Diaspora İçin BilgilerVatandaşlar, resmi kaynakları (CEC, Sandu) takip etsin; bot yorumlarını raporlasın. Diaspora, sandıklara gitsin; Shor’un “sürprizleri”ne karşı dikkatli olsun. Gençler, AI okuryazarlığı kazansın.

Sonuç: Demokrasinin Geleceği TehlikedeMoldova seçimleri, Rus hibrit savaşının test alanı; Shor’un ağı, AB yolunu baltalıyor. Halk direnç göstersin; entegrasyon için oy verin. Moldova seçimleri Rus etkisi 2025, Ilan Shor Moldova, AB Moldova entegrasyonu gibi aramalarla güncel kalın. Detay için BBC veya Recorded Future raporlarını inceleyin.