Hırvatistan’da her yıl 20 bin ila 40 bin kişi palyatif bakıma ihtiyaç duyuyor

Hırvatistan’da palyatif bakımda ihtiyaçlar ile mevcut kapasite arasındaki uçurum derinleşmeye devam ediyor.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre ülkede hem genel hem de uzmanlaşmış palyatif bakım sunulsa da, gerçek kapasitenin ihtiyacın oldukça gerisinde olduğu belirtiliyor.

Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Ivana Portolan Pajić, Hina’ya yaptığı açıklamada, 2024 sağlık hizmetleri ağının hastanelerdeki palyatif yatak sayısını yaklaşık 350’den 730’un üzerine çıkarmayı mümkün kıldığını ancak “gerçek kapasitenin hâlâ sınırlı” olduğunu vurguladı.

20–40 bin kişi hizmete ihtiyaç duyuyor, yalnızca 10–15 bini alabiliyor

Avrupa Palyatif Bakım Birliği kriterlerine göre, her yıl Hırvatistan’da 20 ila 40 bin kişinin palyatif bakıma ihtiyaç duyduğu tahmin ediliyor. Portolan Pajić, bu kişilerden yalnızca 10–15 bininin sistem içinde hizmet alabildiğini, yaklaşık 20 bin kişinin ise ailelerine, aile hekimlerine veya huzurevlerine bağımlı kaldığını belirtti.

Yatak ve ekip sayısı hedefin gerisinde

Yeni sağlık ağı, 130 palyatif yatak ve 73 mobil palyatif ekip öngörüyor ancak şu ana kadar 63 yatak ve 46 ekip için sözleşme yapılmış durumda. En fazla hastaya hizmet veren merkez ise Yeni Marof Hastanesi (Varaždin Genel Hastanesi bünyesinde) olarak öne çıkıyor.

Ülkede halen yalnızca bir hospis bulunuyor: Rijeka’daki “Marija Krucifiksa Kozulić” hospisi, 14 yatak kapasitesiyle hizmet veriyor. Sağlık ocaklarının bünyesindeki istasyonlarda ise toplam 63 yatak bulunuyor.

Yeni yatırımlar geliyor: 2026’ya kadar kapasite artışı

Yeni Ulusal Palyatif Bakım Programı’nın gelecek yılın ilk çeyreğinde kabul edilmesi bekleniyor. Program kapsamında:

Sağlık ocaklarındaki yatak sayısının 130’a çıkarılması,

Zadar Sağlık Ocağı’nda 20, İstria’daki “Blaženi Miroslav Bulešić” kurumunda 14 yatak eklenmesi,

Çakovec’te 25 ve Koprivnica’da 30 yataklı iki yeni palyatif merkezinin inşasına 2025’te başlanması,

Virovitica-Podravina bölgesinde yeni bir palyatif merkez planlanması öngörülüyor.

Büyük eksik: Personel

Palyatif bakım uzmanları ve hemşirelerin yetersizliği sistemin en büyük sorunları arasında. Portolan Pajić, palyatif bakımın “hem talepkâr hem de duygusal olarak çok zorlayıcı” olduğunu belirterek, daha iyi çalışma koşulları ve yerel yönetim desteği gerektiğini söyledi.

Zagreb’de hastane yenilemeleri kapasiteyi düşürdü

Zagreb Belediyesi’ne göre şehir hastanelerinde 81, diğer hastanelerde ise 66 palyatif yatak bulunuyor. Ancak birçok hastanenin yenileme sürecinde olması nedeniyle kullanılabilir kapasite daha düşük. Örneğin Göğüs Hastalıkları Hastanesi şu anda yalnızca 15 yatak ile hizmet verebiliyor.

Yeni sağlık ağı, Zagreb’de mobil palyatif ekip sayısının 9’dan 13’e çıkarılmasını da öngörüyor.

Sivil toplumun uyarısı: “Aileler tükeniyor”

Palyatif bakım gönüllülerinden oluşan La Verna Derneği, mevcut sistemin hem evde hem kurumlarda yetersiz olduğunu, birçok ağır hasta kişinin saatlik bakıma bile erişemediğini vurguluyor. Dernek, mobil ekiplerin yalnızca bir vardiya çalıştığını, birçok bölgede geceleri ve hafta sonları yardımın bulunmadığını belirtiyor.

Dernek gönüllüleri yılda yaklaşık:

800 hastaya destek veriyor,

180 medikal cihaz ödünç veriyor,

5 bin saat gönüllü hizmet sağlıyor.

Ancak buna rağmen, “kapasitenin iki katına çıkarılması hâlinde bile ihtiyaçların daha fazla olacağı” ifade ediliyor.