AB Komisyonu: Kosova’da ifade özgürlüğü endişe verici düzeyde

Avrupa Komisyonu, 2025 İlerleme Raporu’nda Kosova’daki ifade özgürlüğüne ilişkin son yılların en sert değerlendirmesini yaptı. Raporda, gazetecilere yönelik 70 saldırı, tehdit ve engelleme vakası tespit edildiği, bunlardan birinin de SLAPP davası olduğu belirtildi. Komisyon, medya ortamındaki kırılganlığın arttığını, sorumlu kurumların ise etkili koruma sağlayamadığını bildirdi.

Rapora göre, geçen yıl sunulan tavsiyelerin hiçbiri uygulanmadı. Bu kapsamda Kosova’nın savcılık, yargı ve polis birimlerinin kapasitesini artırması; güvenlik protokolleri ve hızlı müdahale mekanizmaları geliştirmesi gerektiği ifade edildi. Ayrıca Meclis’in İMC ve RTK yasaları ile ilgili düzenlemeleri kabul etmesi ve bu kurumların yönetim kadrolarını gecikmeden ataması istendi.

Komisyon, seçim kampanyası döneminde üst düzey yetkililerin, Başbakan da dahil olmak üzere, medyaya yönelik aşağılayıcı bir dil kullandığını ve bunun gazeteciler üzerinde korku ve itibarsızlaştırma ortamı oluşturduğunu kaydetti. Kosova’nın mevzuatının Avrupa Medya Özgürlüğü Yasası ve SLAPP karşıtı direktiflerle uyumlu hale getirilmesi gerektiği vurgulandı.

Bağımsız Medya Komisyonu’nun neredeyse tamamen işlevsiz kaldığı, Ocak ayından bu yana yeterli çoğunluğa sahip olmadığı ve Şikayet Kurulu’nun 2023’ten beri çalışmadığı aktarıldı. Meclis’in çalışmaz durumda olması nedeniyle hiçbir yapısal sorunun çözülemediği ifade edildi.

Rapora ilişkin değerlendirme yapan AB Ofisi Başkanı Büyükelçi Aivo Orav, “Kosova’nın ilerlemesine yardımcı olmak için ortaklara ihtiyacımız var. Temel özgürlükleri geliştirecek bir hükümete ihtiyaç var. Maalesef boşa geçen bir yıl oldu,” dedi.

Öte yandan Başbakan Vekili, raporu olumlu yorumlayarak, 36 alanda ilerleme kaydedildiğini ve yalnızca üç alanda durgunluk yaşandığını savundu.

Ancak sahadaki tablo farklı. Kamu yayıncısı RTK, son yılların en ağır krizinin içinde. Kurumun sürdürülebilir finansmanı bulunmazken, yönetim kurulu ve genel müdürü yok. Bütçenin yüzde 75’inin maaşlara gitmesi, teknik personel eksikliği ve özellikle azınlık topluluklara yönelik hizmetlerde yaşanan ciddi yetersizlikler durumu daha da ağırlaştırıyor. Ocak ayında RTK2 yöneticisi tarafından yayın kalitesinin düşürüleceğine dair resmi uyarı yapılmıştı.

Ülkedeki medya piyasası da kırılgan: Mülkiyet şeffaf değil, finansman istikrarsız, bağımsız medya kuruluşları bağışçılara daha fazla bağımlı hale geldi. Azınlık topluluklarına yönelik medya ve medya eğitimi programları büyük gerileme yaşadı.

Komisyon’un mesajı net: Kosova’da ifade özgürlüğü ciddi baskı altında. Gazeteciler korunmuyor, kurumlar işlevsiz, yasalar ilerlemiyor ve siyasi atmosfer medya çalışanlarına karşı giderek daha düşmanca hale geliyor.

Rapor, hükümete acil eylem çağrısında bulundu: Gazetecilerin korunması, medya kurumlarının bağımsızlığının sağlanması ve finansmanda tam şeffaflık.

Kosovaport