Ursula von der Leyen’in Uçağında GPS Bozulması: Rus Müdahalesi Şüphesi

Avrupa Komisyonu, başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın navigasyon sisteminin, Rus müdahalesi bozulduğundan şüphelendiklerini açıkladı.

AB komisyonu sözcüsü, “GPS bozulmasının” komisyon başkanının 31 Ağustos’ta Bulgaristan’a varmak üzereyken meydana geldiğini ancak uçağının güvenli bir şekilde iniş yaptığını belirtti.

“Bulgar makamlarının, Rusya’nın bariz müdahalesinden şüphelendiklerine dair bilgiler aldık” diye ekledi.

İngiliz Financial Times gazetesi, ismi açıklanmayan yetkililere dayandırdığı haberinde, pilotların von der Leyen’in uçağını kağıt haritalar kullanarak Filibe Havalimanı’na indirdiği bildirdi.

Bulgaristan hükümeti, uçuş sırasında “uçağın GPS navigasyon sistemine bilgi ileten uydu sinyalinin etkisiz hale geldiğini” doğruladı.

Açıklamada, “Uçuşun emniyetini sağlamak amacıyla hava kontrol hizmetleri derhal karasal navigasyon araçlarını kullanarak alternatif bir iniş yöntemi önerdi” ifadelerine yer verildi.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Financial Times’a verdiği demeçte, gazetede yer alan bilginin “yanlış” olduğunu söyledi.

Avrupa Komisyonu açıklamasında, “Tehditler ve yıldırma Rusya’nın düşmanca eylemlerinin olağan bir parçasıdır” ifadelerini kullandı.

Olayın “savunma kabiliyetlerini artırma ve Ukrayna’ya destek verme” yönündeki kararlılıklarını pekiştireceğini belirtti.

AB’nin Savunmadan Sorumlu Komiseri Andrius Kubilius, olayın ardından yaptığı açıklamada, AB’nin GPS bozucuları tespit etme kabiliyetini güçlendirmek amacıyla alçak Dünya yörüngesine ek uydular konuşlandıracağını söyledi.

Baltık kıyılarında on binlerce sinyal bozucu vakası bildirildi

Bulgaristan Hava Trafik Hizmetleri Kurumu, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik topyekun işgalini başlattığı Şubat 2022’den bu yana GPS vakalarında, bozucular da dahil olmak üzere “gözle görülür bir artış” olduğunu açıkladı.

Son birkaç yılda Baltık kıyılarında faaliyet gösteren havayollarında on binlerce sinyal bozucu vakası bildirildi.

Letonya, Litvanya ve Estonya olmak üzere üç Baltık ülkesi Rusya topraklarıyla çevrili durumunda.

Mart 2024’te, İngiltere’nin o dönemki Savunma Bakanı Grant Schapps’ı taşıyan bir askeri uçakta, gerçek sinyallerin sahte sinyallerle değiştirilerek yanlış bir konumun gösterildiği bir sahtecilik olayı bildirildi.

Uçak, Rusya’nın Polonya ile Litvanya arasındaki Kaliningrad bölgesinin semalarına yakın uçuyordu. Olaydan sonra yolculuğuna güvenli bir şekilde devam edebildi.

Sorun o kadar yaygınlaştı ki, Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), sahtecilik olaylarını görüşmek üzere 2024 yılında özel bir konferans düzenledi.

İki kurum, saldırıların “havacılık emniyeti açısından önemli zorluklar yaratabileceği” konusunda uyardı.

Moskova, ticari havacılığa yönelik müdahale veya saldırı iddialarını düzenli olarak reddediyor.

Rusya ile GPS bozulmalarındaki artış arasında henüz kanıtlanmış bir bağlantı kurulamadı.

Ancak Avrupa hükümetleri ve uzmanları, bu tür uygulamaların Kremlin’in genel olarak kaos yaratma ve Avrupa güvenliğini baltalama stratejisiyle uyumlu olduğunu iddia ederek, Rusya’yı düzenli olarak suçluyorlar.

Uçaklar GPS dışındaki navigasyon sistemlerini kullanabilse de uçuş sırasında GPS’i bozmak, diğer uçaklarla çarpışma riskini artırabilir. Bu, pilotun istemeden yere, suya veya başka bir engele çarpmasına neden olabilir.

İngiliz düşünce kuruluşu Chatham House’un Rusya ve Avrasya Programı’nda kıdemli danışman olarak görev yapan Keir Giles, BBC’ye yaptığı açıklamada, bu tip müdahalelerin Rusya yakınlarındaki uçuşların “sabit bir özelliği” haline geldiğini söyledi.

Giles müdahalelerin zaman ve konumlandırma hizmetlerini aksattığını da belirtti.

“Bunlar münferit olaylar olmaktan çıkıp normalleşmeye başladı” diyen Giles, Moskova’yı giderek artan “müdahale kampanyasını” durdurmaya ikna etmeye “kimsenin istekli veya muktedir olmadığını” ekledi.

Von der Leyen, savunma hazırlığını görüşmek üzere doğu AB ülkelerine düzenlediği tur kapsamında Bulgaristan’ı ziyaret ediyordu.

Komisyon sözcüsü, tur sırasında “Rusya ve onun vekillerinden gelen günlük tehditleri ilk elden gördüğünü” söyledi.

Bu haber, BBC gazetecileri tarafından hazırlandı ve kontrol edildi. Bir pilot proje kapsamında çevirisinde yapay zekadan da faydalanıldı.