Turizm Yunanistan için hem ekonominin önemli bir unsuru hem de yeni bir mücadele alanı

Yunanistan bir yandan turizmin ekonomisine sağladığı avantajları yaşarken bir yandan da aşırı turizmin getirdiği kira artışı, altyapı sorunları, doğal kaynakların tüketilmesi gibi yeni zorluklara yeni çözümler arıyor.

Yunanistan Turizm İşletmeleri Birliği Enstitüsünün (INSETE) 2024 raporuna göre, zengin tarihi, doğal güzellikleri ve Akdeniz kültürüyle ziyaretçileri kendine çeken Yunanistan’ın ekonomisi için başat unsurlardan biri olan turizm, 2024’te 30,2 milyar avroluk direkt katkıyla ülkedeki gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 13’ünü oluşturdu.

Turizm sektörünün diğer alanlara yaptığı dolaylı etki de hesaba katıldığında turizmin GSYH’ye katkısı yüzde 30’u geçti.

Sektörde çalışanlar, 2024’ün 3’üncü çeyreğinde toplam istihdamın yüzde 16,5’ini oluşturdu.

Ülkeyi ziyaret eden turist sayısı 2023’e göre 3,2 milyon artarak 2024’te 35,9 milyona ulaştı.

Turizm, Yunanistan ekonomisi için önemli bir unsur olma özelliğini sürdürürken, Yunan basınında son zamanlarda turizmin yoğun olduğu bölgelerde kira artışlarının görüldüğü, yaz aylarında su kaynaklarının azaldığı yönünde haberler de çıkmaya başladı.

Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Eylül 2024’te yaptığı açıklamada, yoğun turizm nedeniyle artan kiralara ve bazı bölgelerde yaşanan altyapı sorunlarına dikkati çekti.

Özellikle turizmin yoğun olduğu bölgelerde yaşanan kiralık ev bulma sorununa çözüm getirmek için de bir dizi tedbir alınacağını belirten Miçotakis, ev sahiplerinin evlerini kısa süreli kiralama yerine, uzun süreli kiralamada değerlendirmeleri için vergi düzenlemelerini de içeren bir dizi önlem açıkladı.

Miçotakis, bazı ada ve bölgelerde yoğun turizm nedeniyle yaşanan altyapı sıkıntılarına da işaret ederek, Yunanistan limanlarına demirleyecek kruz gemilerinde yolcu başına alınan liman vergisinin yaz döneminde artırılacağını kaydetti.

Santorini ve Mikonos’ta kruz gemilerine yönelik liman vergisinin diğer bölgelerden daha yüksek olacağını aktaran Miçotakis, bu gelirlerin turizm bölgelerinin altyapı ihtiyaçları için kullanılacağını belirtti.

Turizm Yunanistan’da ekonominin önemli unsurlarından

Pire Üniversitesi Turizm Çalışmaları Bölümü Öğretim Üyesi Sotirios Varelas, turizmin Yunanistan’daki olumlu ve olumsuz etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Varelas, Yunanistan’da turizmin GSYH’ye katkısı ve istihdamdaki payına dikkati çekerek, sektörün ekonomi için önemli bir unsur olduğunu vurguladı.

Turizmin, halklar arasında dostluklar kurulması açısından olumlu sonuçlarına değinen Varelas, turizmin “halklar için bir barış unsuru” olarak tanımlandığını vurguladı.

Varelas, “Bir insan ziyaret ettiği ülkeyi sevmişse, ona kötü bir şey yapması mümkün değil.” görüşünü paylaştı.

Dünya genelinde ivme gösteren turizm

Son yıllarda ucuz ulaşım ve konaklama imkanlarının artmasıyla turizmin dünya genelinde de hız kazandığına değinen Varelas, “İnsanlar önceki yıllara oranla çok daha kolay seyahat edebiliyor. Bu çok iyi çünkü seyahat eden insanlar açık görüşlü oluyor, ziyaret ettikleri yerleri ve dünyayı seviyorlar.” ifadelerini kullandı.

Varelas, öte yandan, Barselona gibi, özellikle Avrupa’da popüler olan ve çok ziyaret edilen birçok yerin yılın belli dönemlerinde yoğun bir turist akınına maruz kaldığını belirterek, “Düşünün, örneğin Barselona, neredeyse Yunanistan’ın tamamının ağırladığı kadar turist alıyor, (yılda) 30 milyon kişi Barselona’yı ziyaret ediyor. Bu nedenle şehir, turizmin büyük baskısı altında kalıyor.” dedi.

Aşırı turizmin bazı bölgelerde kötü yönetim nedeniyle sorunlara yol açtığını ifade eden Varelas, “Son yıllarda sadece Atina bile yılda yaklaşık 8 milyon turist ağırlıyor. Turist sayısında önceki yıllara göre büyük bir artış var. Pandemi öncesi olan 2019’da Atina’ya 6 milyon ziyaretçi gelmişti. Şimdi bu rakam yıllık 8 milyon. Ancak Atina 400 kilometrekare alanda 3 milyon nüfusa sahip bir kent.” değerlendirmesinde bulundu.

Aşırı turizmin yarattığı sorunlar

Varelas, üniversite olarak yaptıkları bir araştırmaya göre Atina’da turizmden kaynaklanan temel sorunun kısa süreli kiralanan evler olduğunu aktararak, “Atina merkezindeki çoğu ev kısa süreli kiralama için kullanılıyor. Bunun sonucu olarak orta gelirli bir Atinalı kalacak ev bulamıyor. Kiralarda büyük bir artış var.” dedi.

Turizm yoğunluğunun neden olduğu bir başka sorunun da başta Akropolis olmak üzere şehir merkezinde toplanan turist otobüslerinin yol açtığı trafik sıkışıklığı olduğunu kaydeden Varelas, ülkede turist yoğunluğu baskısını hisseden bir başka bölgenin de Santorini Adası olduğunu dile getirdi.

Varelas, yaz aylarında her biri yaklaşık 5 bin yolcu taşıyan çok sayıda kruvaziyerin gelmesiyle Santorini Adası’nda ani yoğunluk yaşandığının altını çizerek, Ada’ya bir günde giriş yapan turist sayısının bu dönemlerde 8 bini bulduğunu belirtti.

Zakintos, Girit, Mikonos gibi adaların da benzer sorunlar yaşadığına işaret eden Varelas, bu kapsamda, bazı bölgelerde yeni otel inşa etmenin yasaklandığını vurguladı.

Varelas, turizmin ihtiyaçlarının ve sorunlarının belirlenmesi için kendisinin de içinde bulunduğu bir proje çerçevesinde tüm ülkede özel gözlem merkezlerinin kurulduğunu, bu merkezlerinin atık yönetimi, su tüketimi, karbon salınımı gibi konularda çalışmalar yaptığı aktararak, Atina dahil birçok bölgede altyapının sayısı artan turistlerin ihtiyaçlarını karşılayamayacak düzeyde olduğuna, bu nedenle yeni çalışmalara ihtiyaç duyulduğuna dikkati çekti.

Aşırı turizmin kanalizasyon sistemi, elektrik ağı, su rezervleri üzerinde baskı yarattığını ifade eden Varelas, “Turizmin her bir rota için ayrı bir detaylı organizasyona ihtiyacı var.” dedi.

Ekonomik bir seyahat alternatifi olarak kısa süreli ev kiralama

Yunanistan Seyahat Acentaları Birliği Federasyonu Başkanı Lisandros Çilidis da turizmin ekonomi dışında da avantajları olduğuna değindi.

Çilidis, yeni dünyada sadece tarihi ve turistik yerlerin gezilmediğini, yerel lezzetler gibi kültürün yeni öğelerinin de turizmin konusu olduğunu ve halkların birbirlerini tanımak, yaşam tarzlarını öğrenmek için de farklı ülkelere seyahat ettiğini anlattı.

Yunanistan’da bazı bölgelerin özellikle yaz aylarında çok sayıda turiste ev sahipliği yaptığını anımsatan Çilidis, turizmcilerin sezonu genişletmeye çabaladığını söyledi.

Çilidis de evleri turistlere kısa süreli kiralamanın ev sahipleri için daha avantajlı olması nedeniyle kiraları artırıcı bir etkisi olduğunu dile getirdi.

Bazı otelciler bu sisteme karşı olsa da kısa süreli ev kiralama sisteminin münferit seyahat edenler için ekonomik bir seçenek olduğunun altını çizen Çilidis, bu nedenle bu modele karşı çıkılmaması gerektiğini savundu.

Kısa süreli kiralamaların kiralar üzerindeki etkisi

Atina merkezinde faaliyet gösteren gayrimenkul danışmanı Ioulia Kalanci da daha çok turizme hizmet veren kısa süreli kiralamalar nedeniyle oluşan kira artışlarının önlenmesi için hükümetin geçen yıl kısa süreli kiralamalara kısıtlama getirdiğine işaret etti.

Bu çerçevede kiraların arttığı bölgelerde kısa süreli kiralamaya yönelik yeni izinler verilmediğini kaydeden Kalanci, hükümetin bu kararı almasının arka planında Atina halkının özellikle kısa süreli kiralamanın yoğun olduğu merkez bölgelerde kiralık ev bulmakta karşılaştığı zorluklar olduğunu aktardı.

Kalanci, “Bana göre kısıtlamanın bir başka sebebi de otelcilerden gelen baskı.” diye konuştu.

AA