Srebrenitsalı anne Salihovic, soykırımda kaybettiği oğlunun cenazesini bulma umuduyla hayata tutunuyor

Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da Temmuz 1995’te Sırplar tarafından yapılan soykırımda tek oğlunu kaybeden Srebrenitsalı anne Beguna Salihovic, 30 yıldır oğlu Dzemail’in cenazesine kavuşmayı bekliyor.

Bosna Savaşı’nda 11 Temmuz 1995’te, dünyanın gözü önünde Srebrenitsa şehrinde Sırplar tarafından yapılan soykırımda tek oğlu Dzemail’i yitiren anne Salihovic, çocuğundan geriye kalan fotoğrafla teselli buluyor.

Salihovic, AA muhabirine, oğlu Dzemail’in öldürüldüğünde 21 yaşında olduğunu ve oğlunun, Srebrenitsa’nın işgalinden 20 gün sonra doğan kızını hiç göremediğini söyledi.

Birçok anne ve babanın çocuklarının cenazelerini dahi bulamadan öldüğünü dile getiren anne Salihovic, “Bir kemiğini bile bulamadılar oğlumun, hiçbir şey yok. Kaç anne baba çocuklarını toprağa veremeden öldü, benim tek korkum da bu. Tuzla’ya yakın olsam her hafta gider sorardım.” dedi.

Savaşta Sırpların üç erkek kardeşini ve birçok akrabasını öldürdüklerini anlatan Salihovic, şöyle devam etti:

“Bir bulsalar onu yarın hemen öleyim. Bu nasıl hayat? İçime oturdu, zor. Sadece kemikleri bulunsun istiyorum, gidip bir Fatiha okuyayım, kardeşlerinin ve arkadaşlarının yanında olduğunu bileyim. Eşim Dzemal de öldürüldü. Onun kalıntıları bulundu ve toprağa verildi.”

“Hala onu bulacağımı umuyorum”

Salihovic, Srebrenitsa’nın işgal edilmesinden sonra bölgeden ayrılmaya çalıştıklarını, oğlu Dzemail ve hamile gelininin de kendisiyle birlikte olduğunu belirtti.

Kızlarını daha önce yardım kamyonlarıyla güvenli bölgeye gönderdiğini aktaran Salihovic, “Oğlum genç yaşta evlenmişti. Srebrenitsa düştü ve 20 gün sonra gelinim doğum yaptı. Dzemail, kızı Dzenana’yı hiç göremedi. Dzenana, oğlumdan bana kalan bir hatıra oldu, şimdi 30 yaşına giriyor.” ifadesini kullandı.

Srebrenitsa yakınlarındaki evine geri döndüğünü belirten Salihovic, şöyle konuştu:

“Kan örneği verdim ama hiçbir sonuç yok. Hala onu bulacağımı umuyorum. Evimi seviyorum, burada çocuklarımı doğurdum. Bayramda, yılbaşında avlu helva ve baklava kokar, sanki hepsi yarın gelecekmiş gibi bekliyorum. Burada olmayı, oğlumu bulmalarını beklemeyi seviyorum. Bu yüzden geri döndüm.”

Srebrenitsa’da neler yaşandı?

Srebrenitsa’nın 11 Temmuz 1995’te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerince işgal edilmesinin ardından Birleşmiş Milletler (BM) bünyesindeki Hollandalı askerlere sığınan sivil Boşnaklar, daha sonra Sırplara teslim edildi.

Kadın ve çocukların, Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmasına izin veren Sırplar, en az 8 bin 372 Boşnak erkeği ormanlık alanlar, fabrikalar ve depolarda katlettikten sonra toplu mezarlara gömdü.

Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı, 2007’deki kararında, Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.

Savaşın ardından kayıpları bulmak için başlatılan çalışmalarda, toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda düzenlenen törenle toprağa veriliyor.

Potoçari Anıt Mezarlığı’nda şimdiye kadar 6 bin 751 kurban defnedilirken, 250 kurban ailelerin isteğiyle yerel mezarlıklarda toprağa verildi. Srebrenitsa Soykırımı’nda hayatını kaybeden ve cenazesine ulaşılamayan 1000’den fazla kişi bulunuyor.

Srebrenitsa soykırımı kurbanlarından kemikleri bulunup, kimliği tespit edilenlerin cenazeleri, 77’si toplu mezar olmak üzere 150 farklı noktadan çıkarıldı.

Potoçari Anıt Mezarlığı’nda kimlik tespiti yapılan 7 soykırım kurbanı daha toprağa verilecek.

AA