Makedonya AB standartlarından uzaklaşıyor, temel ekonomik reformlarda ilerleme yok

Avrupa Komisyonu’nun Kuzey Makedonya’ya ilişkin son raporunun ekonomi bölümünde, “Hükümet temel reformlarda ilerleme kaydedemedi” ifadeleri yer aldı.

Rapora göre, mali konsolidasyon planları ertelendi, bu da beklenen gelirlerin gerçekleşmemesine ve devletin sürekli olarak yeni borçlarla bütçe açıklarını kapatmak zorunda kalmasına neden oldu. Ülkenin kamu borcu, ekonominin yüzde 62’sine ulaştı — yani ekonomi her 100 avro değer yarattığında, devlet 62 avro borçlu.

Finance Think kuruluşundan Blagitsa Petreska, “Raporun ekonomik kısmında en büyük eleştiri, mali konsolidasyonun yavaş ve ertelenmiş olmasıyla ilgili. 2024’te maaş harcamalarındaki büyük artış ve emekli maaşlarının doğrusal yükseltilmesi, bu süreci yavaşlatan iki temel unsur olarak belirtiliyor. Ayrıca, bütçe açığı ve kamu borcuna ilişkin mali kuralların uygulanmasındaki gecikmeler de ciddi bir sorun olarak vurgulanıyor,” dedi .

Komisyon, ayrıca kayıt dışı ekonomi, sermaye yatırımlarında yavaş ilerleme, dış ticaret açığı ve fiyat artışları gibi sorunlara da dikkat çekti. Raporda, Kuzey Makedonya’nın yaşam standardı açısından AB ortalamasının gerisinde kaldığı belirtildi: Kişi başına düşen GSYH, 2021’de AB ortalamasının %43’ü iken, geçen yıl %42’ye geriledi.

Kayıt dışı istihdam da artışta. Geçen yıl “kayıt dışı” çalışanların oranı %12,3’e yükseldi. Komisyona göre, kayıt dışı ekonominin resmileştirilmesi planı çok yavaş ilerliyor, bunun bir nedeni de yeni hükümette yetki alanlarının yeniden düzenlenmesi. Gıda fiyatlarındaki artış önceki yıllara göre daha sınırlı kalsa da enflasyonun yeniden hız kazandığı ve fiyat kontrollerinin yalnızca geçici etki yarattığı vurgulandı. Ayrıca, piyasa denetiminden sorumlu kurumların kapasitesinin yetersiz olduğu belirtildi.

Finance Think’ten Petreska, “Yaz aylarında hükümet mali konsolidasyon ve genişleyici politikaların gözden geçirilmesi yönünde niyet açıklamıştı, ancak bu raporda böyle bir adım görülmüyor. Seçim süreci tamamlandığına göre, hükümetin artık bu yönde somut adımlar atması için ciddi bir fırsatı var,” dedi.

Raporda, işgücü piyasasında kısmi iyileşmelere rağmen genç işsizliğinin %29 gibi yüksek bir seviyede kaldığına da dikkat çekildi. Maaş artışlarının ise büyük ölçüde kamu sektöründeki zamlar ve asgari ücretin yükseltilmesi ile desteklendiği ifade edildi.

Sitel