K. Makedonya’da 2020-2023 döneminde trafik kazalarında 457 kişi hayatını kaybetti

Makedonya Devlet Denetim Kurumu’nun yayımladığı en son rapor, trafik güvenliğini artırmaya yönelik alınan önlemlerin etkisiz kaldığını ve trafik kazalarındaki ölüm oranlarını düşürmede başarılı olunamadığını ortaya koydu.

İçişleri Bakanlığı’nın verilerine göre, 2020 ile 2023 yılları arasında toplam 31.176 trafik kazası yaşandı. Bunların 15.724’ü ağır sonuçlara yol açarken, 457 kişi yaşamını yitirdi.

Raporda, alınan çeşitli önlemlere rağmen ulusal ve Avrupa standartlarında arzu edilen güvenlik seviyelerine ulaşılamadığı belirtildi. Özellikle 2015–2020 dönemini kapsayan Ulusal Trafik Güvenliği Stratejisinin uygulanma sürecine dair bir değerlendirme veya analiz yapılmadığı ve hedeflere ulaşılamadığı vurgulandı:

• Ölü sayısı, AB ortalamasına düşürülemedi.
• Ağır yaralanmalarda %40 azalma hedefi tutmadı (2009’da 985, 2020’de 801 kişi).
• “Çocuk ölümü sıfır” hedefi gerçekleşmedi – 8 çocuk hayatını kaybetti.
• “Genç sürücü” tanımı yok, bu da hedeflerin ölçülmesini zorlaştırıyor.

Yeni Strateji Yok, Mevcut Planlar Etkisiz

2020’den bu yana yeni bir ulusal strateji kabul edilmedi. Trafik güvenliği önlemleri başka belgeler aracılığıyla uygulanıyor:

• 2018–2030 Ulusal Ulaşım Stratejisi (IPA fonu ile 210.000 avro)
• 2023–2032 Akıllı Ulaşım Sistemleri Stratejisi (Dünya Bankası kredisiyle finanse edildi)

Ancak denetçiler, bu belgelerin beklenen sonuçları vermediğini ve uygulama süreçlerinin yavaş ve etkisiz olduğunu belirtti.

Altyapı ve Verilerde Büyük Eksiklikler

• İçişleri Bakanlığı’nın trafik kazası veri tabanı Avrupa CADaS protokolüyle uyumlu değil – coğrafi koordinatlar eksik.
• Araç sicili yasal olarak zorunlu olmasına rağmen halen oluşturulmamış.
• “Safe City” gözetim sistemi aktif ama cezai uygulamalarda kullanılmıyor – yasal çerçeve eksik.
• Devlet yollarından sorumlu kurumun kapasitesi yetersiz; 2014’te Dünya Bankası’ndan alınan 52 milyon avroluk krediyle yapılan iyileştirmeler sınırlı kaldı.

Eğitim Kampanyaları Ölçülmüyor

Trafik Güvenliği Konseyi (RSBSP) düzenli farkındalık kampanyaları yürütsa da, bu faaliyetlerin etkisi ölçülmüyor. Ayrıca bazı teknik kontrol istasyonları 2019–2024 döneminde Konsey bütçesine 2 milyon denar daha az ödeme yaptı.

Kullanılmayan Ekipman ve Gecikmiş Projeler

2020 yılında, Başbakanlık tarafından trafik güvenliği için alınan 7,3 milyon denar değerindeki yazılım ve ekipman hâlâ kullanılmıyor. Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülen Yerel Yolları Bağlama Projesi ise ciddi şekilde gecikti – Mart 2023’te hazırlanan rapor ve eylem planı ancak Aralık 2024’te sunuldu.

Uzmanlar: Yollar Tehlikeli

Uzman raporlarına göre yolların büyük kısmı yeterli tabelaya sahip değil, bakımsız ve riskli bölgeler barındırıyor. Alınan önlemler raporlansa da etkinlik ölçümleri yapılmıyor, bu da sistemdeki eksikliklerin zamanında düzeltilmesini engelliyor.

Denetim raporu, trafik güvenliği alanında kapsamlı bir strateji eksikliği, yetersiz uygulama, kötü koordinasyon ve ölçüm yetersizliğine işaret ediyor. Kurumlar arası iş birliği ve veri yönetimi iyileştirilmediği sürece, kazaların ve can kayıplarının azalması mümkün görünmüyor.