Arnavutluk 2030’a kadar nakitsiz topluma geçmeyi hedefliyor

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, ülkenin devasa kayıt dışı ekonomisini ortadan kaldırmak amacıyla 2030 yılına kadar nakit kullanımını tamamen sonlandırmayı teklif etti. Muhalefet ise teklifi “pire için yorgan yakmaya” benzetti.

Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, ülkedeki devasa kayıt dışı ekonomiyi ortadan kaldırmak amacıyla nakit paranın tamamen kullanımdan kaldırılmasını teklif etti.

Politico dergisi, bu planın hayata geçmesi durumunda Arnavutluk’un 2030 yılına kadar dünyada nakit paranın olmadığı ilk ülke olabileceğine dikkat çekiyor.

Kayıt dışı ekonomi GSYİH’nin yarısına ulaştı

Arnavutluk hükümetinin temel amacı, halen nakit işlemlerin hakim olduğu ekonominin büyük bir bölümünü kayıt altına almak.

Çeşitli tahminlere göre, kayıt dışı ekonominin payı ülkenin Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYİH) yüzde 29 ila yüzde 50’sine ulaşıyor.

Politico, bankacılık sistemi dışında gerçekleştirilen işlemlerin ticareti ve rekabeti engellediğini ve vergi gelirlerini azalttığını belirtiyor.

Halkın bankalara güveni yok: “Para yastık altında, AK-47’nin yanında”

Ancak bu girişimin önünde ciddi engeller bulunuyor. Bankacılık sistemi ve toplumun böyle bir adıma hazır olmaması muhtemel.

Politico, Arnavutların yıllardır paralarını bankalar yerine, “yastık altında, AK-47’lerinin yanında” saklamayı tercih ettiğini hatırlatıyor.

Sorunlardan biri, Arnavutların bankaları sevmemesi. Arnavutluk Bankalar Birliği tarafından yapılan güncel bir anket, nüfusun sadece yüzde 34’ünün bankalara güvendiğini ortaya koydu.

Arnavutluk Merkez Bankasının tahminlerine göre, nüfusun yalnızca yüzde 78’i banka hesabına “erişime” sahipken, bu oran Avrupa genelinde ortalama yüzde 96.

Yüksek komisyonlar ve elverişsiz kurlar

Arnavutluk’un mevcut bankacılık sistemi, işletmeleri ve halkı nakitsiz ödemelerden caydıran yüksek işlem komisyonları ve elverişsiz döviz kurlarıyla biliniyor.

Örneğin, ülke içinde 500 avroluk bir transferin komisyonu 50 avroya kadar çıkabiliyor. Mağazalar için kartlı ödeme işlem komisyonları ise alışveriş tutarının yüzde 3,5’ine varabiliyor.

Muhalefetten sert tepki: “Pire için yorgan yakmak gibi”

Muhalefetteki Demokratik Parti’nin kurucu ortağı ve eski başbakan yardımcısı Genc Pollo, Politico‘ya yaptığı açıklamada, ekonomideki gri alanları nakit parayı yasaklayarak kapatma girişiminin “pire için yorgan yakmak gibi bir şey” olduğunu söyledi. Pollo, başbakanın fikrini “meşru banknot sahiplerinin şahsi özgürlüğüne bir tecavüz” olarak nitelendirdi.

Nakitsiz ödemelere geçiş, İsveç, Estonya ve İrlanda gibi pek çok gelişmiş ülkede değerlendiriliyor. Fakat Politico, Arnavutluk’un durumunun tamamen farklı olduğunu yazıyor.