AB’ye ihracat yapan Makedonya menşeli şirketler “Karbon Vergisi” ile karşı karşıya kalacak

1 Ocak 2026’dan itibaren Avrupa Birliği’ne (AB) ihracat yapan Makedon şirketler, yeni karbon vergisi (dekarbonizasyon ücreti) uygulaması nedeniyle ek mali yükle karşılaşacak. Bu uygulamayla, üretiminde çevreyi kirleten enerji kaynaklarının kullanıldığı ürünler için ek ücret ödenecek.

Sorun, Makedonya’daki sanayi üretiminin büyük ölçüde kömürle çalışan santrallere dayanması. Ülke genelinde kullanılan elektriğin yaklaşık %60’ı REK Bitola termik santralinden (kömür), %40’ı ise yenilenebilir kaynaklardan elde ediliyor. Bu nedenle, uygulanacak verginin tam oranı henüz netlik kazanmadı.

Makedonya Metal ve Elektro Sanayi Derneği’nden yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Bu, farklı kurumların yetki alanında olan bir konu. Biz, tedarikçi olarak müşterilerimize üç ayda bir rapor sunuyoruz. Ürün fiyatları, satın alınacak karbon kredilerinin maliyetine göre belirlenecek.”

Buna karşın, üretimde “temiz enerji” kullanılıp kullanılmadığını belirleyecek bir denetim organı henüz kurulmadı. Bu durum, yenilenebilir enerjiye yatırım yapmış şirketlerin de karbon vergisi ödemek zorunda kalacağı anlamına geliyor.

Enerji Bakanı Sanja Bojinovska, AB ile yapılan görüşmelerde, vergilendirmenin şirket bazında değil, ülke genelindeki enerji karışımı üzerinden yapılacağını açıkladı:

“Geçen yıl Makedonya’nın enerji karışımı %40 yenilenebilir kaynaklardan oluşuyordu. Bu oran temel alınacak, yani her şirket ayrı ayrı değerlendirilmeyecek.”

Vergi uygulaması, AB pazarına ihracat yapan Makedon şirketlerinin ürünlerini daha pahalı ve dolayısıyla daha az rekabetçi hale getirecek.

Marta Naumovska–Grnarova, Makedonya Metal ve Elektro Sanayi Derneği Başkanı, sürecin zorluklarına dikkat çekti:

“Evet, maliyetler artacak ama bu değişime hazırlıklıyız. Bu konu yıllardır gündemdeydi; şimdi bununla yüzleşme zamanı.”

Naumovska–Grnarova, yeşil dönüşümün kaçınılmaz olduğunu da vurguladı:

“Şirketler korkmamalı; on yıl içinde bu uygulama sadece firmalar için değil, hepimiz için günlük hayatın bir parçası haline gelecek.”

Yeni karbon vergisi, AB’ye yılda 80 milyon avro ihracat yapan yaklaşık 370 yerli firmayı etkileyecek. İlk etapta çelik, alüminyum, çimento, gübre ve hidrojen sanayilerini kapsayan uygulamanın, ilerleyen dönemde tekstil, kimya, plastik, selüloz ve kâğıt sektörlerine de genişletilmesi bekleniyor.