Karadağ, Balkanlar’ın incisi olarak anılan, doğal güzellikleri ve tarihi dokusuyla dikkat çeken bir ülke. 2006 yılında bağımsızlığını kazanan Karadağ, Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik yolunda hızla ilerliyor. AB ile 2008 yılında başlayan vize kolaylığı ve geri kabul anlaşmaları, 2012’den itibaren tam üyelik müzakereleriyle devam eden bu süreç, Karadağ’ın hem kendi vatandaşları hem de diğer ülkelerle ilişkileri açısından önemli değişiklikler getiriyor. Avrupa Komisyonu’nun 2024 raporlarına göre, Karadağ’ın 2026 veya 2027 yılına kadar AB üyesi olması bekleniyor. Bu bağlamda, AB uyum süreci kapsamında vize politikalarında bazı değişikliklerin gündeme gelmesi muhtemel. Peki, bu süreç Türkiye ve diğer ülkeler için ne anlama geliyor? Karadağ’ın vize politikası 2027’ye kadar nasıl şekillenecek? İşte herkesin anlayabileceği şekilde bu konunun detayları.
Karadağ’ın Mevcut Vize Politikası ve Türkiye ile İlişkiler
Türkiye ile Karadağ arasında 2019 yılında imzalanan Vize Muafiyeti Anlaşması, iki ülke vatandaşlarının karşılıklı olarak vizesiz seyahat etmesine olanak tanıyor. Türk vatandaşları, umuma mahsus (bordo), hususi (yeşil), hizmet (gri) ve diplomatik (siyah) pasaportlarla, her 180 günde 90 günü aşmamak kaydıyla Karadağ’a vizesiz girebiliyor. Aynı şekilde, Karadağ vatandaşları da Türkiye’ye vizesiz seyahat edebiliyor. Bu anlaşma, özellikle turizm ve iş amaçlı seyahatlerde büyük kolaylık sağlıyor. Karadağ’ın sahil kasabaları, tarihi şehirleri ve doğal güzellikleri, Türk turistler için popüler destinasyonlar arasında yer alıyor. Örneğin, Budva, Kotor ve Sveti Stefan gibi bölgeler, her yıl binlerce Türk turisti ağırlıyor.
Karadağ’ın vize politikası, şu anda Schengen Alanı’nın vize rejimine benzer bir yapıda işliyor. Schengen Bölgesi’ne üye olmayan ancak vize muafiyeti tanınan ülkeler arasında Türkiye’nin yanı sıra Belarus, Rusya, Ukrayna ve Kosova gibi ülkeler de bulunuyor. Bu ülkelerin vatandaşları, 90 güne kadar vizesiz seyahat edebiliyor. Ancak, Karadağ’ın AB üyelik sürecinde bu politikada değişiklikler olması bekleniyor. AB’ye tam üyelik, Karadağ’ın vize rejimini AB standartlarına uyumlaştırmasını gerektiriyor. Bu da Türkiye gibi Schengen vizesi kapsamı dışında kalan ülkeler için vize uygulamasının gündeme gelebileceği anlamına geliyor.
Karadağ, AB’ye katılım müzakerelerinde 33 faslın 30’unu açmış ve 3’ünü geçici olarak kapatmış durumda. Avrupa Komisyonu, Karadağ’ı aday ülkeler arasında en ileri seviyede hazırlık yapan ülke olarak değerlendiriyor. AB üyeliği, Karadağ’ın dış politikadan ekonomiye, hukukun üstünlüğünden vize rejimine kadar birçok alanda AB standartlarını benimsemesini gerektiriyor. Vize politikası da bu sürecin önemli bir parçası. AB, üye ülkelerin vize rejimlerini standartlaştırmasını ve Schengen Alanı kurallarına uymasını talep ediyor. Bu nedenle, Karadağ’ın 2027’de AB üyesi olması halinde, vize muafiyeti sağladığı bazı ülkelere vize zorunluluğu getirmesi olası.
Türkiye, şu anda AB ile Vize Serbestisi Diyaloğu kapsamında 72 kriterden 66’sını tamamlamış durumda. Ancak kalan 6 kriterin tamamlanması ve Geri Kabul Anlaşması’nın uygulanması, Türk vatandaşlarının Schengen Bölgesi’ne vizesiz seyahat edebilmesi için kritik. Karadağ’ın AB üyeliği gerçekleştiğinde, Türkiye bu kriterleri tamamlamamışsa, Türk vatandaşları için Karadağ’a vize uygulaması başlayabilir. Bu, özellikle turizm, iş ve eğitim amaçlı seyahat eden Türk vatandaşlarını etkileyebilir. Örneğin, 90 günden uzun süreli kalmak isteyenler için halihazırda vize gerekiyor ve bu uygulama, kısa süreli ziyaretler için de genişletilebilir.
Karadağ’ın AB üyeliği, yalnızca Türkiye’yi değil, vize muafiyeti olan diğer ülkeleri de etkileyecek. Örneğin, Rusya, Belarus ve Ukrayna gibi ülkeler, Karadağ’a vizesiz seyahat avantajını kaybedebilir. AB’nin vize rejimi, üçüncü ülkelerle yapılan anlaşmalara ve karşılıklılık ilkesine dayanıyor. Bu nedenle, Karadağ’ın Schengen Bölgesi’ne katılması, vize politikasında daha katı kurallara geçiş anlamına gelebilir. Türk vatandaşları için vize başvuruları, Karadağ Konsoloslukları veya yetkili vize merkezleri üzerinden yapılmak zorunda kalabilir. Vize ücretleri, şu anda 50-80 Euro arasında değişiyor ve bu miktar, AB standartlarına uyumla artabilir.
Ne Yapılmalı?
Türk vatandaşları için şu an Karadağ’a seyahat etmek oldukça kolay. Ancak, 2027’ye kadar bu avantajın devam etmesi için Türkiye’nin AB ile vize serbestisi müzakerelerini hızlandırması önemli. İş dünyası, turizm sektörü ve öğrenciler, vize muafiyetinin devam etmesi için lobi faaliyetlerini artırabilir. Aynı zamanda, Karadağ’a seyahat planlayanların, pasaportlarının en az 6 ay geçerli olmasına ve seyahat belgelerini eksiksiz hazırlamasına dikkat etmesi gerekiyor. Karadağ’ın AB üyeliği, ekonomik ve turistik fırsatlar sunsa da, vize rejimindeki değişiklikler planlamaları etkileyebilir.
Sonuç olarak, Karadağ’ın 2027’ye kadar AB üyesi olması durumunda, Türkiye ve diğer vize muafiyetine sahip ülkeler için vize uygulaması kaçınılmaz görünüyor. Ancak, bu süreçte Türkiye’nin AB ile vize serbestisi görüşmelerinde ilerleme kaydetmesi, Türk vatandaşlarının Karadağ ve diğer Schengen ülkelerine vizesiz seyahat etme şansını koruyabilir. Bu nedenle, hem bireylerin hem de hükümetin bu sürece hazırlıklı olması kritik önem taşıyor.