AB’nin tarım sübvansiyonları yolsuzluğun altın yumurtlayan tavuğu mu?

Kuzey Makedonya’da Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Ajansı (AFPDZR) Direktörü İlija Stoilev’in, İPARD programı kapsamında 5 bin euro rüşvet alırken yakalanması ve üç kişiyle birlikte gözaltına alınması, ülke gündemini sarsarken tarım desteklerinde yolsuzluk tartışmalarını yeniden alevlendirdi.

Yetkililer, Stoilev’in AB fonlarının ödemelerini hızlandırmak amacıyla rüşvet aldığı şüphesiyle soruşturulduğunu belirtirken, olay Avrupa genelindeki tarım sübvansiyonlarında uzun süredir var olan yolsuzluk risklerine de dikkat çekti. AB’ye katılım sürecindeki ülkeler için oluşturulan İPARD programlarına ek olarak, Birlik içinde de tarımsal destek fonlarının ciddi biçimde suistimal edildiği biliniyor.

AB Savcılığından Çok Sayıda Soruşturma

Avrupa Kamu Savcılığı Ofisi’nin (EPPO) verilerine göre, yalnızca 2005 yılında ulusal savcılıklarla birlikte yürütülen yaklaşık 20 tarımsal destek yolsuzluğu davasında onlarca milyon euroluk zarar tespit edildi.

Yunanistan’da Büyük Çaplı Çeteler ve Sahte Evrak Skandalları

Yunanistan’da bu yıl iki büyük skandal peş peşe patlak verdi. EPPO’nun Atina ofisi, 23 Ekim’de tarım sübvansiyonlarını sistematik şekilde kötüye kullanan organize bir suç örgütünü ortaya çıkardığını duyurdu. Ülke genelinde yapılan operasyonlarda 37 kişi gözaltına alındı.

Ön incelemelere göre, 2018’den bu yana 324 kişi sahte ya da yanlış beyanlarla AB fonlarından yararlanmış ve Birlik bütçesine 19,6 milyon eurodan fazla zarar verilmiş olabilir. Şüpheliler arasında 42 kişinin organize suç grubunun üyesi olduğu değerlendiriliyor. Birçoğunun tarımla hiçbir gerçek bağının olmadığı tespit edildi.

Soruşturma, AB’nin Ortak Tarım Politikası kapsamındaki tek seferlik destek başvurularında sahte sözleşme, sahte mülkiyet belgeleri ve gerçekte uygun olmayan veya kendilerine ait olmayan arazi beyanları bulunduğunu ortaya koydu.

EPPO, mart ayında da Atina’da 100 kişi hakkında 2,9 milyon euroluk haksız destek nedeniyle dava açmıştı. Bu dosyalar özellikle 2017–2020 döneminde sahte mera kullanım beyanlarına dayanıyordu.

İtalya’da 30 Milyon Euronun Üzerinde Yolsuzluk

İtalya’da da benzer çapta vakalar ortaya çıkarıldı. 7 Ekim’de EPPO’nun Venedik ofisinin talebiyle, 2017–2022 yıllarında 20 milyon eurodan fazla haksız fon aldığı değerlendirilen 48 çiftçiye yönelik soruşturmada 17,2 milyon euroya el konuldu. Şüphelilerin, yıllık 500 bin euroluk üst limitin etrafından dolaşmak için 12 paravan şirket kullandıkları belirlendi.

EPPO’nun Napoli birimi mayıs ayında 12 kişiyi gözaltına aldı; 67 kişi ve 27 şirket hakkında toplam 12,5 milyon euroluk usulsüzlük iddiasıyla soruşturma yürütülüyor. Bir şirketin kendisini üretici örgütü olarak tanıtarak AB’den uygunsuz şekilde fon aldığı öne sürülüyor.

Hırvatistan, Romanya, Slovakya ve Diğer Ülkelerde de Benzer Dosyalar

EPPO, Zagreb’de dokuz kişi ve bir şirketi hayvancılık fonlarının usulsüz kullanımı ve belge sahteciliğinden suçladı. Şirketin 2018–2023 döneminde yaptığı başvurularla 5,4 milyon euro haksız ödeme aldığı anlaşıldı. Sanıklar suçlarını kabul ederek para cezası ve kamu hizmeti karşılığı hapis cezaları aldı. Hırvatistan’da bu yıl benzer üç dosya daha açıldı.

Romanya’da ise sulama, mera ve arıcılık destekleriyle ilgili toplam 8 milyon euroyu bulan yolsuzluk şüpheleri nedeniyle altı ayrı dava açıldı. Şüpheliler arasında tarım ödemelerinden sorumlu devlet kurumlarında görevli beş memur ve bir belediye başkanı bulunuyor.

EPPO ayrıca Slovakya’da iki, Malta ve Litvanya’da birer; İspanya’da ise bir şirket ve iki yöneticisi hakkında dava açılmasını sağladı. İspanya’daki sanıklar 3,8 milyon euroluk usulsüz destek nedeniyle hapis ve 3 milyon euro para cezasına çarptırıldı; şirket ayrıca üç yıl boyunca kamu fonlarından men edildi.

AB Tarım Fonları Yolsuzluk Baskısı Altında

Son vakalar, gerek AB üyesi ülkelerde gerek aday ülkelerde tarımsal sübvansiyonların ciddi biçimde istismar edildiğini ortaya koyuyor. Uzmanlara göre, hem ulusal kurumlar hem de Brüksel fonların daha sıkı izlenmesi ve dijital kontrol mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Kaynak: TRT Balkan