Mostar’ın Kalbi: Eski Köprü’nün yıkılışının üzerinden 32 yıl geçti

Bugün, Bosna-Hersek’in en önemli simgelerinden biri olan Mostar’daki Eski Köprü’nün yıkılışının üzerinden 32 yıl geçti.

Osmanlı döneminde 16. yüzyılda ünlü mimar Mimar Hayruddin tarafından inşa edilen köprü, 9 Kasım 1993’te Hırvat Savunma Konseyi’nin (HVO) top atışlarıyla yıkılmıştı.

O dönemde dünya kamuoyunu sarsan bu olay, Mostar halkının hafızasında hâlâ derin bir yara olarak duruyor. Köprü, yüzyıllar boyunca Neretva Nehri’nin iki yakasını değil, farklı kültür ve inançları da birleştiren bir barış ve birlik sembolü olarak görülüyordu.

Dönemin Mostar Belediye Başkanı Safet Oručević, köprünün yıkıldığı gün Bosna-Hersek Radyosu’ndan yaptığı duygusal konuşmada şu sözlerle halkına seslenmişti:

“Eski Köprü’ye atılan mermiler, her Mostarlı’nın ruhuna sıkılmış kurşunlardı. Bu şehir köprüsünü kaybedebilir ama kimse bu halkın ruhunu öldüremez. Özgürlük için mücadelemiz sürecek.”

Yıkımın Ardından Yeniden Doğuş

Eski Köprü, haftalar süren bombardımanın ardından 9 Kasım 1993 sabahı saat 10.16’da Neretva Nehri’ne çökmüştü. Köprünün çevresindeki Kujundžiluk çarşısı, tarihi camiler, medreseler ve hamamlar da saldırılarda büyük hasar görmüştü.

On yıl sonra, 2003 yılında uluslararası bir restorasyon projesiyle köprünün yeniden inşası başladı. Türkiye, Hırvatistan, İtalya, Hollanda, Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası ve Mostar Belediyesi tarafından finanse edilen çalışmalar Türk firması ER-BU tarafından yürütüldü.

Yeni köprünün ilk taşı, dönemin Türkiye Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç tarafından yerleştirildi. Yeniden inşa edilen köprü 23 Temmuz 2004’te görkemli bir törenle açıldı.

UNESCO Mirası ve Barışın Sembolü

Yeniden inşa edilen Eski Köprü, 2005 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alındı. Kurum, köprüyü yalnızca mimari bir başyapıt olarak değil, savaşın yıkımından sonra barış ve uzlaşının sembolü olarak da tanımladı.

1557–1566 yılları arasında inşa edilen bu köprü, sadece taş kemerleriyle değil, insanları birbirine bağlayan anlamıyla da Mostar’ın kalbi olmayı sürdürüyor.