Batı Avrupa kayıtlardaki en sıcak haziran ayını geçirdi

Deniz ve kara sıcaklıklarının rekor kırdığı haziran Batı Avrupa’da kayıtlardaki en sıcak haziran ayı olurken, bilim insanları sıcak hava dalgalarının yaşanabileceği zaman aralığının genişlediği uyarısında bulunuyor.

Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF) bünyesindeki Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin verilerine göre, sıcaklıkların keskin şekilde arttığı geçen ay dünyada, kayıtlardaki en sıcak 3. haziran ayı oldu ve ortalama sıcaklıklar 16,46 derece olarak ölçüldü.

Haziran 2025’teki sıcaklıklar, sanayi öncesi dönem olarak tanımlanan 1850-1900 ortalamasının 1,3 derece üzerinde gerçekleşti. Böylece, dünyada son 24 ayın sadece 3’ünde küresel sıcaklık artışı, sanayi öncesi dönem ortalamasına göre 1,5 derecenin altında kaldı.

Ancak, Avrupa’daki sıcaklık değerleri haziranda küresel eğilimlere göre daha yüksek seyretti ve haziranın 2. yarısı itibarıyla aşırı sıcak hava dalgaları etkili oldu. İlk dalga, 17-22 Haziran arasında yaşandı ve Avusturya, Fransa, Almanya, İtalya, Portekiz, İspanya, İsviçre ve İngiltere dahil olmak üzere kıtanın batı ve güney bölgelerini etkiledi.

İkinci sıcak hava dalgası ise 30 Haziran-2 Temmuz arasında aynı bölgelerde daha yüksek sıcaklıklarla etkisini hissettirdi.

Her iki sıcak hava dalgasının da “sıcak hava kubbesi” olarak bilinen kalıcı yüksek basınç sistemleriyle bağlantılı olduğu tespit edildi. Bu sistemler sıcak havayı hapsederek uzun süreli sıcak, güneşli ve kuru hava koşullarına neden oldu. Bu durum aynı zamanda ozon kaynaklı hava kirliliğinde artışa ve yangın riski yüksek hava koşullarının oluşmasına da yol açtı.

Böylece, Avrupa’da yüzey sıcaklık ortalaması haziranda 18,46 derece ölçülürken, Avrupa kıtası kayıtlardaki 5. en sıcak haziran ayını geçirdi.

Ortalama sıcaklığın 20,5 dereceyi bulduğu ve sıcaklık artışının sanayi öncesi dönem ortalamasının 2,81 derece üzerine çıktığı Haziran 2025, Batı Avrupa’da kayıtlardaki en sıcak haziran ayı oldu.

Avrupa’nın batısı ve güneyinde haziranın ortası ve sonunda etkili olan 2 büyük aşırı sıcak hava dalgası sırasında Portekiz’in bazı bölgelerinde termometreler 48 dereceyi gösterdi.

Geçen ay küresel çapta ortalama deniz yüzeyi sıcaklığı ise 20,72 derece olarak ölçüldü ve bu kayıtlardaki en yüksek 3. haziran ayı değeri oldu.

Bu dönemde Batı Akdeniz’de gelişen olağanüstü deniz sıcaklığı dalgası, bölge genelinde haziran için 27 dereceyle kayıtlara geçen en yüksek günlük deniz yüzeyi sıcaklığına yol açtı. Herhangi bir ay için kaydedilen en yüksek günlük deniz yüzeyi sıcaklığı anomalisine karşılık gelen bu değer, ortalamanın da 3,7 derece üzerinde gerçekleşti.

Sıcak hava dalgaları daha erken ve şiddetli hale geliyor

ECMWF Copernicus İklim Değişikliği Servisi Bilim İnsanı Julien Nicolas, hazirandaki küresel sıcaklıklar ve Avrupa’daki sıcak hava dalgalarına ilişkin son bulguları AA muhabirine değerlendirdi.

Haziran 2025’in küresel sıcaklık ortalaması açısından kayıtlardaki en sıcak 3. haziran ayı olduğunu anımsatan Nicolas, “Hazirandaki sıcaklık değerleri açısından, hala geçmiş yılların çok üzerindeyiz. Büyük resmi gözden kaçırmamalıyız. Küresel ortalama sıcaklıklar, son 2 yılda rekor seviyelere yakın seyrediyor.” dedi.

Nicolas, küresel ısınmanın etkileri arttıkça küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi dönemin 1,5 derece üzerine çıktığı ayların görülmeye devam edeceğine işaret etti.

Haziranda Batı Avrupa’nın normal seviyenin çok üzerinde ısındığını dile getiren Nicolas, bu sıcak hava dalgasının yaz mevsiminin başında yaşandığını ve daha sezonun başında bu seviyede sıcaklığın dikkat çekici olduğunu vurguladı.

Nicolas, yüksek sıcaklıkların mevsimsel olarak bu kadar erken başlamasının Avrupa’daki ısınmanın etkisini açıkça ortaya koyduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:

“Avrupa iklimi ısındıkça, sıcak hava dalgaları sezon başında daha sık görülüyor ve yaz ortasında yaşananlar daha da şiddetli hale geliyor. Bu sadece Avrupa’ya özgü değil, küresel bir eğilim. Sıcaklıklar arttıkça, sıcak hava dalgalarının zamanlamasında kaymalar oluyor. Yazın başında daha erken görülüyor, yazın ortasında ise daha yoğun yaşanıyor. Böylece, sıcak hava dalgalarının yaşanabileceği zaman aralığı genişliyor. Bu olayların, sıklığı ve şiddetinin arttığını görüyoruz.”

Ayrıca atmosferik dolaşım düzenlerinin bu tür sıcak hava dalgaları için daha elverişli hale geldiğine ilişkin kanıtlar olduğunu söyleyen Nicolas, “Batı Avrupa’daki sıcak hava dalgasının çok net bir özelliği, Batı Akdeniz’de deniz yüzeyi sıcaklıklarının haziranda rekor seviyeye ulaşmasıydı. Yılın o dönemine göre, deniz yüzeyi sıcaklığı rekor kırdı. Bu da bölgeyi etkileyen karasal sıcak hava dalgasını daha da yoğunlaştırdı.” diye konuştu.

Avrupa’da yazın geri kalanı normalden daha sıcak ve kuru geçebilir

Nicolas, deniz yüzeyi sıcaklıklarının atmosfer sıcaklığına göre daha yavaş değiştiğini ancak sıcaklık artışında önemli rol oynadığını dile getirerek, Akdeniz’in onlarca yıldır ısındığına ve geçen ayki gelişmelerin bu eğilimin bir parçası olduğuna dikkati çekti.

Deniz yüzeyi sıcaklıklarının yaz boyunca yüksek kalabileceği uyarısında bulunan Nicolas, “Bu da Akdeniz çevresinde sıcak koşulların sürmesine katkıda bulunabilir.” dedi.

Nicolas, yazın geri kalanı için ise Avrupa’nın farklı bölgelerinde normalden daha sıcak ve kuru bir yaz yaşanma ihtimali olduğunu belirtti.

Aşırı sıcaklıklar ilkbahar ve sonbahara kaymaya başladı

İngiltere merkezli meteoroloji ve iklim bilim kuruluşu Royal Meteorological Society (RMetS) İklim Bilimcisi ve Aşırı Sıcak Hava Uzmanı Chloe Brimicombe de aşırı sıcaklıkların ilkbahar ve sonbahar mevsimlerine kaymaya başladığını dile getirerek, “Dikkat çekici biçimde, mevsimler arasındaki geçişlerin giderek belirsizleştiği görülüyor.” dedi.

Bilimsel verilerin bu tür olayların iklim değişikliğiyle şiddetinin, sıklığının, süresinin ve etki alanının arttığını gösterdiğini kaydeden Brimicombe, ekonomilerin net sıfır emisyona geçişi sağlayamaması halinde sıcaklıklardaki bu artışın devam etmesinin beklendiğini ifade etti.

Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) de geçen hafta paylaştığı analizinde Batı Avrupa başta olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde haziranda etkisini gösteren yüksek sıcaklıklara dikkat çekerek, “Olağanüstü olan yalnızca sıcaklıkların yüksekliği değil, aynı zamanda yılın bu döneminde görülmesi çünkü bu tür aşırı sıcaklık olayları genellikle yaz mevsiminin en yoğun döneminde yaşanır.” değerlendirmesinde bulunmuştu.

WMO, Akdeniz’deki deniz yüzeyi sıcaklıklarının da yılın bu zamanı için “olağanüstü yüksek seyrettiğine” ve bu durumun karadaki sıcaklık artışlarını tetiklediğine işaret etmişti.

AA